Przewodnik po ścieżce geoedukacyjnej „Dolina Świśliny”

Podziękowanie w imieniu samorządu Gminy Kunów dla Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach

W dniu 23 listopada br., w Szkole Podstawowej im. Antoniego Hedy „Szarego” w Kunowie odbyła się promocja Przewodnika po ścieżce geoedukacyjnej „Dolina Świśliny”. Projekt został zrealizowany m.in. przez Oddział Świętokrzyski PIG-PIB, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach oraz Stowarzyszenie Witulin nad Świśliną w ramach projektu pn. Upowszechnianie wiedzy o geologii, górnictwie i ochronie georóżnorodności (nr 22.9611.1901.01.1). Temat należy do zadań państwowej służby geologicznej, finansowanych ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.W trakcie uroczystej promocji zaprezentowano tablice ścieżki geoedukacyjnej oraz referat omawiający treść „Przewodnika po ścieżce geoedukacyjnej Doliny Świśliny”. Wśród gości wydarzenia byli m.in. posłowie na Sejm RP: Agata Wojtyszek i Andrzej Kryj, dr hab. Piotr Szrek, Z-ca Dyrektora PIG-PIB ds. Badań i rozwoju wraz z pracownikami Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB, prof. dr hab. Rafał Kozłowski, Prodziekan ds. ogólnych i finansowych Wydziału Nauk Ścisłych i Przyrodniczych Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego w Kielcach z pracownikami Zakładu Geomorfologii i Geoarcheologii Instytutu Geografii, przedstawiciel Geoparku „Geoland Świętokrzyski” mgr Michał Poros, Prezes Stowarzyszenia „Witulin nad Świśliną mgr Paweł Gawron wraz z członkami, reprezentanci lokalnych kół i organizacji oraz pracownicy Urzędu Miasta i Gminy Kunów na czele z Burmistrzem Lechem Łodejem, który osobiście podziękował przedstawicielom trzech Instytucji, w tym UJK, które wniosły najbardziej znaczący wkład w powstanie ścieżki.

Dolina Świśliny w okolicach Dołów Biskupich była badana w latach 60-tych ubiegłego wieku przez prof. dr hab. Tadeusza Klatkę. Po wielu latach, zainspirowany wynikami jego badań, kolejny zespół naukowców pod kierunkiem dr. hab. Tomasza Kalickiego prof. UJK rozpoczął w 2014 roku dalsze badania doliny w tym miejscu. Celem było rozpoznanie osadów budujących dno doliny i pobliską wysoczyznę lessową ze spektakularnym odsłonięciem, które stało się charakterystycznym punktem przyszłego stanowiska geoedukacyjnego. W badaniach wykorzystywane były liny i sprzęt do prac wysokościowych, gdyż odsłonięcie ma wysokość ponad 5 metrów. Prace utrudniały i spowalniały m.in. zrzuty wody z pobliskiego zbiornika Wióry i koncentracja na innych projektach badawczych. W 2020 roku wznowiono prace badawcze, których wyniki zostały w pełnej okazałości pokazane w przewodniku nowej ścieżki geoedukacyjnej „Dolina Świśliny” oraz na tablicy informacyjnej. Stanowisko niewątpliwie jest bardzo interesujące, ponieważ oprócz charakterystycznego odsłonięcia starszych, plejstoceńskich osadów lessopodobnych, z zachowanymi glebami kopalnymi z ostatnich 100 000 lat, wąwozem i śladami powodzi z ostatniego milenium, w dnie doliny potwierdzono również ślady dawnej działalności metalurgicznej. Już wcześniej na podobne ślady natrafił tutaj T. Klatka i sugerował, że są pochodzenia prehistorycznego i z okresu średniowiecza. Badania przeprowadzone obecnie przez zespół naukowców z UJK potwierdziły, że w osadach tych występują mikroskopijne ślady działalności metalurgicznej, najpewniej dymarskiej, która obejmowała całą zlewnię Świśliny. Oprócz opracowania powyższego stanowiska, zespół naukowców przyczynił się do opublikowania wspólnie z Państwowym Instytutem Geologicznym i Stowarzyszeniem Witulin nad Świśliną obszernego przewodnika. Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach jest tym samym współsprawcą powstania kolejnej ścieżki geoedukacyjnej w regionie świętokrzyskim. Zespół odpowiedzialny za projekt składa się z pracowników Zakładu Geomorfologii i Geoarcheologii;  dr. hab. Tomasza Kalickiego, prof. UJK (kierownika Zakładu), dr. Pawła Przepióry oraz dr. Marcina Frączka, doktorantów mgr Karoliny Fularczyk i mgr. Krzysztofa Żurka, oraz współpracujących z Zakładem dr. Grzegorza Pabiana (absolwenta studiów doktoranckich) oraz Łukasza Podrzyckiego (alpinisty przemysłowego).

 
dr hab. Tomasz Kalicki prof. UJK
dr Paweł Przepióra